Sa gledišta savremenog čovjeka, teško je šta reći o ovim davnim i jezivim ratovima. “Nikome i nikada se ponovilo”- valjda bi sve moglo stati u ovu molitvu. Listajući udžbenike o ratovima i njihovim definicijama izvjesno je da su križarski ratovi bili klasičan oblik agresije. Međutim UN-ova povelja iz 1974 je dobrano je zakasnila, bar kada su ovi ratovi u pitanju.

Pitam se na koje nije i zašto uopće služi. Sasvim je moguće svrstati ove ratove i pod pojam “specijalni rat”. Bit će i onih koji će ga okarakterisati svetim, vjerskim, kolonizatorskim pa i imperijalističkim. Enciklopedije definišu križarske ratove kao ”kršćanske militantne ekspedicije, koje su uglavnom organizovane tokom srednjeg vijeka s ciljem da povrate Palestinu pod krćansku vlast.” Bitna je činjenica da je sve križarske ratove pokretala Rimokatolička crkva, i da su gotovo svi kretali iz Francuske.

Da li je možda ovdje historija dozvolila “slučajnost”? U definiranje vrste ovog rata upušta se i Svetislav Basara, poznati savremeni pisac, esejista i mislilac, gdje ga karakteriše kao, ni manje ni više nego, ideološki rat. “Do krstaških pohoda Evropa ne poznaje ideološki rat; ratovanje je ograničeno na endemske privatne sukobe pojedinih velikaša i razbojništvo kao profesiju.

“U Me’arri je naša vojska kuhala odrasle nevjernike u kazanima, nabadali su djecu na ražnjeve i žderali ih ispečene na vatri”- ovako je križarski hroničar Radulpha de Caena “definirao” svete pohode križara na Istok.[2] Vels će u “Britanici” na sljedeći način opisati križarski rat i trijumf: ”Nastao je strahovit pokolj. Ulicama su rekli potoci krvi pobijeđenih. A kada je pao mrak, križari, plačući od mahnite radosti, povrviše put Svetog groba i tamo na molitvu sklopiše još krvave ruke. Tako se jednog žarkog julskog dana završio prvi križarski rat.”

Više... (Krštaški ratovi 1.dio - Krštaški ratovi 2.dio) Klik...

Cilj ovih ratova je, pak, po Basari samo ekonomsko-materijalne naravi i oni predstavljaju ontološku revoluciju. “U najdubljem sloju istorijske realnosti stvarni cilj krstaških pohoda nije borba protiv nadirućeg islama, već probijanje pravaca za buduće tokove robe i kapitala i, u konačnoj analizi, borba protiv vertikalnog hrišćanskog poretka – borba čijeg pravog smisla niko od učesnika nije bio svestan, a ni danas nije znatan broj onih koji to uviđaju. Krstaški pohodi su posledica fatalne promene strategije i kao takvi pre su ontološka revolucija nego rat u klasičnom smislu”- kaže Basara.

Ovaj iskaz bi se mogao povezati sa tezom Karen Armstrong, koja govori o “tromoj lijenoj teologiji” kršćanske Europe i srednjovjekovnom fenomenu “barbarskih kršćana” kojeg je rodilo, ne baš u potpunosti izvršeno, pokrštavanje Franaka, Anglo-Saksonaca te ostalih barbarskih plemena. Njihovo vjersko ubjeđenje bilo je u biti smršena mješavina kršćanskih dogmi i paganskih mitova tvrdi Armstrongova u knjizi Sveti rat križari i njihov uticaj na današnji svijet. Ono čega se oni a ni njihovi potomci nisu odrekli jeste paganski osjećaj “nepodnošljivosti” drugoga uz to još superiornijeg, te neutoljiva glad za materijalnim ali i tuđim.

Čak i J.Riley-Smith, proslavljeni engleski historičar, naglašava, u uvodu svoje knjige Križari – kratka historija, da su “križarski pohodi nastali na temelju ideja o nasilju koje su podržavali najobrazovaniji ljudi toga doba.”[8] Kada govori o Prvome krstaškom ratu Rilley-Smith priznaje da je mnogo učesnika u tom “svetom vjerskom ratu” bilo vođeno “jakom željom za materijalnim.” U istoj knjizi on tvrdi da je “francusko društvo u toba bilo izuzetno neprijateljski i nasilno raspoloženo mada nije poznato zašto je ta pojava bila prisutna.”

Crkvino proglašenje ovih pohoda “svetim i Bogu ugodnim ratovima” u mnogome je doprinjela duhovnoj uvjerenosti u pobjedu brojne križarske mase te odlučnosti u borbi jer “sam Bog i Krist borili su se sa njima” – kako to bilježi Rilley-Smith, od mnogih učesnika u tim ratovima u svojoj knjizi Prvi križarski rat i ideje križara.

Gledajući i živeći današnje savremene ratove, čini mi se da su križarske “ekskurzije” bili samo treninzi za docnije kolonijalno-imperijalističke pohode zapadno-evropske zajednice uključujući SAD. U bliskoj prošlosti to su potvrdila godine 1914-a i 1945-a. A od tada pa naovamo ti ratovi, u biti kolonizatorski, imat će oružja tipa kredita, zajmova, basnoslovnih dugova,

Svjetske banke…i slično. Uostalom zar samo obilježje NATO-a neodoljivo ne podsjeća na križarski grb i amblem. Moja namjera je, u biti, ukazati na osnovne uzroke, u ovom slučaju motive, i posljedice ovog jedinstvenog projekta tamnije strane ljudskog uma nazvanim križarskim ratovima. Na početku bih dao, “hitar“ historijski prikaz ovih ratova.

Allea iacta est – kratak pregled križarskih ratova

Kada su se, konačno, potkraj XI stoljeća opće društvene prilike u Evropi poboljšale papa Urban II ili otac “svetih ratova krstaša” sazvao je crkveni sabor u Klermontu (sjeverna Francuska). Tu je zvanično cijeli kršćanski svijet pozvan u “sveti rat” protiv otpadnika, nevjernika i tiranina koji su ustvari bili samo pripadnici jedne “nebeske” religije – islama. Veoma zanimljiva je uloga “medija” u ovom ratu koju su obavili “crkevni oci” od kojih je najistaknutiji bio Petar Pustinjak.

Ironija života se odslikava u tome što su ti kao i današnji “ribari ljudskih duša” svoje “šou” (e)misije temeljili na predrasudama, strahom iskrivljenim predodžbama o drugima, propagandi, unficiranoj ideologiji te povrh svega toga neznanju. Od tog vremena BBC, CNN, NCB…itd. imat će nezamjenjivu ulogu u formiranju slike i tokova svijeta i svijesti kako na psihološkom tako i na manifestovanom, fizičkom planu.

Ključnu ulogu u medijskoj (mentalnoj) pripremi križarskih “heroja” imalo je proglašenje da su ovi ratovi “Bogu ugodno djelo” od strane Crkve. Sabor u Klermontu bio je tek kruna, zvanično otvorenje “bijesne i ugrožene” duše europske. Kocka je bačena, lavina je pokrenuta i neviđena divljanja.